0318 571 682
info@heijinkencenten.nl

Juridische begrippen

Gemoedsbezwaarde

Iemand is gemoedsbezwaarde als hij/zij zich vanuit zijn of haar levensovertuiging  niet wilt verzekeren. Een gemoedsbezwaarde heeft dan ook geen verzekering afgesloten. Een gemoedsbezwaarde kan ontheffing krijgen voor volks- en werknemersverzekeringen via de Sociale Verzekeringsbank. In plaats van premies volks- en werknemersverzekeringen betaalt een gemoedsbezwaarde vervangende belasting. Het bedrag van een vervangende belasting is gelijk aan het bedrag dat iemand anders zou betalen voor de premies van volks- en werknemersverzekeringen. Vrijstelling is dan ook mogelijk voor verplicht gestelde bedrijfstakpensioenfondsen.

Overmacht

Overmacht is de situatie waarin een schuldenaar tekortschiet, maar dat hem niet wordt toegerekend. Normaliter is een schuldenaar immers aansprakelijk voor tekortkomingen. In geval van een overmachtssituatie is dat niet het geval. Deze situatie is geregeld in artikel 6:75 van het Burgerlijk Wetboek:

Een tekortkoming kan de schuldenaar niet worden toegerekend, indien zij niet is te wijten aan zijn schuld, noch krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt.

De wet bepaalt niet welke concrete situaties overmacht zijn, of niet. Dat kan je wel regelen in je contract of je algemene voorwaarden. Lees er meer over in ons blog.

Rechtbank

Een rechtbank is een officiële instantie waar juridische geschillen worden behandeld en waar recht wordt gesproken. In Nederland is de rechtbank een van de lagen van de rechterlijke macht en speelt zij een cruciale rol in het handhaven van de rechtsorde.

Functies van een rechtbank in Nederland:

  1. Rechtszaken behandelen:
    • De rechtbank behandelt verschillende soorten zaken, waaronder:
      • Civiele zaken: Geschillen tussen bedrijven en burgers, zoals conflicten over contracten, arbeidszaken, of schadeclaims.
      • Strafzaken: Zaken waarin personen of organisaties verdacht worden van strafbare feiten, zoals diefstal, geweld of fraude.
      • Bestuurszaken: Conflicten tussen burgers/bedrijven en de overheid, zoals geschillen over vergunningen, belastingen, of uitkeringen.
      • Familiezaken: Zaken zoals echtscheidingen, voogdij, of adoptieprocedures.
  2. Onafhankelijk rechtspreken:
    • De rechtbank is onafhankelijk en onpartijdig. Zij oordeelt op basis van de wet en feiten, zonder beïnvloeding door de overheid of andere partijen.
  3. Waarborgen van rechtszekerheid:
    • De rechtbank zorgt ervoor dat wetten correct worden toegepast en dat burgers vertrouwen kunnen hebben in een eerlijk en transparant rechtssysteem.
  4. Controleren van de overheid:
    • In bestuurszaken speelt de rechtbank een controlerende rol door te toetsen of overheidsbesluiten rechtmatig zijn.

Verschillende lagen van rechtspraak in Nederland:

Nederland heeft vier niveaus binnen het rechtssysteem:

  1. Rechtbank: De eerste instantie waar zaken worden behandeld.
  2. Gerechtshof: Behandelt hoger beroep tegen uitspraken van de rechtbank.
  3. Hoge Raad: De hoogste rechterlijke instantie, die beoordeelt of lagere rechters de wet juist hebben toegepast.
  4. Speciale rechtbanken: Zoals de Centrale Raad van Beroep en de Raad van State voor specifieke bestuursrechtelijke zaken.

Er zijn 11 rechtbanken in Nederland, elk met verschillende sectoren of kamers, afhankelijk van het type zaak.

Raad van Arbitrage in bouwgeschillen

De Raad van Arbitrage voor de Bouw (RvA) is een gespecialiseerde instantie in Nederland die zich bezighoudt met het oplossen van geschillen in de bouwsector. Het is geen reguliere rechtbank, maar een arbitrageorgaan dat juridisch bindende uitspraken doet. Arbitrage is een vorm van alternatieve geschillenbeslechting, waarbij partijen overeenkomen om hun conflict niet door een gewone rechter, maar door een arbiter of commissie van arbiters te laten behandelen. Arbitrage is alleen mogelijk als dat overeengekomen is tussen partijen in een overeenkomst. Arbitrageclausules zijn onder andere te vinden in de Algemene Voorwaarden voor Aanneming van werk (Bouwend Nederland) en de standaardregeling Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken en van technische installatiewerken en De Nieuwe Regeling.

Functie van de Raad van Arbitrage in Bouwgeschillen:

  1. Oplossen van bouwgerelateerde geschillen:
    • De RvA behandelt conflicten tussen verschillende partijen in de bouwsector, zoals aannemers, opdrachtgevers, architecten, en leveranciers. Voorbeelden van geschillen zijn:
      • Problemen met de uitvoering van bouwprojecten.
      • Conflicten over bouwkosten, contracten of planning.
      • Discussies over oplevering of gebreken.
  2. Snelle en deskundige geschillenbeslechting:
    • De RvA heeft arbiters en deskundigen met specifieke kennis van de bouwsector. Dit maakt de procedure sneller en inhoudelijk meer toegespitst op de complexiteit van bouwprojecten dan in een gewone rechtbank.
  3. Juridisch bindende uitspraken:
    • De beslissingen van de RvA zijn juridisch bindend, net zoals een uitspraak van een gewone rechtbank. Dit betekent dat partijen zich aan de uitspraak moeten houden, tenzij zij hoger beroep aantekenen bij een gewone rechter (binnen de beperkte mogelijkheden die de wet biedt).
  4. Mogelijkheid tot mediation:
    • Naast arbitrage biedt de Raad ook mediation aan, een minder formele procedure waarbij partijen onder begeleiding van een mediator proberen een gezamenlijke oplossing te vinden.
  5. Kosten en efficiëntie:
    • Hoewel arbitrage kosten met zich meebrengt, wordt het vaak gezien als een efficiëntere en meer gespecialiseerde oplossing dan een langdurige rechtsgang.

Waarom kiezen voor de Raad van Arbitrage in bouwgeschillen?

  • Specialisatie: De arbiters hebben een achtergrond in de bouwsector, wat zorgt voor een beter begrip van technische en juridische vraagstukken.
  • Snellere procedures: In vergelijking met de reguliere rechtspraak verloopt arbitrage vaak sneller.
  • Flexibiliteit: Partijen kunnen bepaalde aspecten van de procedure zelf afspreken, zoals de keuze van arbiters.
  • Confidentialiteit: De procedures bij de RvA zijn niet openbaar, in tegenstelling tot zaken in een gewone rechtbank.

Nadelen van de Raad van Arbitrage in bouwgeschillen:

  • Hogere kosten dan reguliere rechtspraak:
    • Het inschakelen van arbiters en deskundigen brengt vaak hoge kosten met zich mee. Arbiters vragen uurtarieven en de betrokken partijen moeten doorgaans ook een voorschot betalen voor de behandeling van de zaak.
  • Kostenverdeling:
    • In de meeste gevallen worden de kosten in eerste instantie door beide partijen gedragen, maar uiteindelijk kan de verliezende partij verplicht worden om alle kosten te betalen.
  • Een vonnis is niet direct uitvoerbaar:
    • Om een arbitraal vonnis in Nederland ten uitvoer te leggen is verlof van de rechtbank nodig.

Splitsingsakte

De splitsingsakte is een notariële akte waarmee een gebouw of een perceel juridisch wordt opgedeeld in appartementsrechten. Dit is geregeld in artikel 5:106 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Elk appartementsrecht geeft de eigenaar een exclusief recht op het gebruik van een privé-gedeelte (bijvoorbeeld een woning of bedrijfsruimte) én een aandeel in de gemeenschappelijke delen (zoals de gevel, het dak of de lift).

De splitsingsakte moet aan de volgende eisen voldoen:

  1. Inhoud van de splitsingsakte:
    • Een beschrijving van het gebouw of perceel.
    • De toewijzing van de appartementsrechten (bijvoorbeeld de verdeling van eigendom in procenten).
  2. De akte bevat een splitsingstekening
    De splitsingstekening maakt onderdeel uit van de akte en geeft visueel weer welke delen gemeenschappelijk en welke delen privé zijn.

De splitsingsakte wordt ingeschreven bij het Kadaster, zodat deze openbaar en juridisch afdwingbaar is.

Uitvoering of executie van een arbitraal vonnis

Het uitvoeren van een arbitraal vonnis kan alleen plaatsvinden nadat de voorzieningenrechter van de rechtbank daarvoor toestemming heeft gegeven. Deze toestemming, ook wel verlof genoemd, moet worden aangevraagd door een van de betrokken partijen.

Arbitraal vonnis met een veroordeling

Het verkrijgen van een arbitraal vonnis is een belangrijke stap vooruit: de arbiters hebben in uw voordeel beslist. Echter, als de tegenpartij het vonnis niet vrijwillig naleeft, is het noodzakelijk om verdere juridische stappen te ondernemen. In Nederland kan een arbitraal vonnis namelijk niet rechtstreeks worden uitgevoerd. Hiervoor is tussenkomst van de voorzieningenrechter vereist, waardoor directe executie zonder verlof niet mogelijk is.

Verlof voor uitvoering: de exequaturprocedure

Volgens artikel 1062 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) mag een arbitraal eindvonnis, dat niet langer vatbaar is voor hoger beroep, pas worden uitgevoerd nadat de voorzieningenrechter toestemming heeft verleend. Dit verlof staat bekend als een exequatur.

Wanneer het arbitrale vonnis bij de griffie van de rechtbank is gedeponeerd, wordt bij het verlenen van verlof een aantekening toegevoegd dat de toestemming is verleend. Als het vonnis niet is gedeponeerd, wordt de toestemming vastgelegd in een afzonderlijke beschikking. Het verkrijgen van verlof verloopt via een verzoekschrift, dat door de betrokken partij bij de rechter moet worden ingediend.

Wanneer wordt verlof geweigerd?

De voorzieningenrechter mag slechts in zeer specifieke gevallen het verzoek om verlof afwijzen. De wet noemt de volgende situaties:

  1. Het vonnis of de wijze waarop dit tot stand kwam, is in strijd met de openbare orde of de goede zeden.
  2. Het vonnis is ten onrechte uitvoerbaar bij voorraad verklaard, wat strijdig is met artikel 1055 Rv.
  3. Het vonnis legt een dwangsom op die niet voldoet aan de eisen van artikel 1056 Rv.

Wanneer de rechter overweegt om verlof te weigeren, krijgen beide partijen de gelegenheid om hun standpunt tijdens een zitting toe te lichten. Dit biedt de verzoekende partij de mogelijkheid om nadere uitleg te geven over het verzoek.

Zeldzame weigering van exequatur

In de meeste gevallen voldoen arbitrale vonnissen van bijvoorbeeld de Raad van Arbitrage voor de Bouw aan de eisen van openbare orde en goede zeden. Het weigeren van een exequatur komt daarom zelden voor. Toch zijn er uitzonderingen. Zo weigerde de rechtbank Overijssel eens toestemming aan uitvoering van een arbitraal vonnis, omdat niet was gebleken dat (stilzwijgend) was ingestemd met arbitrage.

Werkingssfeeronderzoek

Met een werkingssfeeronderzoek wordt in kaart gebracht welke cao’s of pensioenregelingen op jouw bedrijfsactiviteiten van toepassing kunnen zijn. Werkingssfeeronderzoeken worden uitgevoerd door bedrijfsstakpensioenfondsen en brancheorganisaties om vast te stellen of jouw onderneming zich moet aansluiten bij een cao of pensioenregeling.