Faillissementen en zekerheidsrechten

Het aantal faillissementen in Nederland is fors toegenomen. Dat blijkt uit cijfers die de rechtspraak heeft gepubliceerd. Het aantal faillissementen tot en met september 2024 is 3.914 in totaal. Dat is bijna evenveel als in heel 2023. Het totaal aantal faillissementen in 2023 was 3.987. Gemiddeld worden er 434 faillissementen per maand uitgesproken. Faillissementen zijn dus een wezenlijk risico.

Risico’s van faillissement voor ondernemers

Voor leveranciers en andere zakelijke relaties betekent een faillissement vaak onbetaalde facturen. Het is daarom zinvol om zekerheden te bedingen in onderhandelingen met een debiteur. En liever nog op te nemen in een overeenkomst of algemene voorwaarden.

Zekerheden of zekerheidsrechten? Wat zijn dat?

Zekerheden of zekerheidsrechten zijn juridische afspraken of middelen die de kans op (terug)betaling van een vordering groter (zekerder) maken. In Nederland kennen we verschillende soorten zekerheidsrechten.

Zekerheidsrechten: hypotheekrecht en pandrecht

Een recht van hypotheek of een pandrecht, geeft de houder het recht om goederen waarop het recht is gevestigd te verkopen. Denk bijvoorbeeld aan een bank die een hypothecaire lening verstrekt aan iemand die en woning koopt. Wordt de lening niet afgelost, dan kan de bank de woning verkopen en de opbrengst gebruiken om de lening af te lossen. Een hypotheekrecht en een pandrecht zijn sterke rechten. In faillissementsituaties kan een pand- of hypotheekhouder zijn/haar pandrecht of hypotheekrecht uitoefenen alsof er geen faillissement is.

Betalingsregeling? Stel als voorwaarde dat de debiteur pandrechten verstrekt!

Het hypotheekrecht en het pandrecht zijn dus uitstekende zekerheden om de risico’s van een faillissement te beperken. Een pandrecht is ook gemakkelijk te vestigen.

Tip: wil een van uw debiteuren een betalingsregeling treffen? Stel als voorwaarde dat bijvoorbeeld een pandrecht wordt verstrekt. Wij kunnen daarbij helpen.

Andere zekerheidsrechten

Naast het pand- en hypotheekrecht zijn er nog een heel aantal andere zekerheidsrechten. Hierna worden de meest gebruikte genoemd:

Eigendomsvoorbehoud

Een eigendomsvoorbehoud wordt gebruikt bij de levering van goederen. Als goederen ‘onder eigendomsvoorbehoud worden geleverd’, dan wordt de koper pas eigenaar als hij alles betaald heeft. Vaak staat deze afspraak opgenomen in algemene voorwaarden.

Achterstellen van leningen

Stel iemand (A) heeft vanuit privé geld geleend aan zijn BV, bijvoorbeeld bij een ‘startup’. A heeft alleen nog meer geld nodig. B is bereid om dat aan de BV uit te lenen. B kan dan van A verlangen, dat de lening van A aan de BV wordt achtergesteld t.o.v. de lening die B aan de BV verleent. De lening van B zal dan eerst terugbetaald moeten worden en pas daarna die van A. In de praktijk zijn het vaak banken die geld willen lenen, maar als voorwaarde stellen dat hun lening voorrang krijgt boven andere leningen.

Het retentierecht

Retentierecht is de bevoegdheid om goederen onder je te houden totdat de schuldenaar een openstaande schuld voldoet. Denk bijvoorbeeld aan de garagehouder, die de autosleutels pas teruggeeft als de factuur is betaald. Een ander voorbeeld is de aannemer die een bouwperceel afsluit als de aanneemsom niet tijdig wordt betaald door de opdrachtgever.

Hoofdelijkheid / Hoofdelijke aansprakelijkheid

Stel dat je een lening verstrekt aan twee of meer personen of bedrijven. In dat geval is het verstandig om hoofdelijke aansprakelijkheid te bedingen. Iedere geldlener is dan aansprakelijk voor het volledige bedrag. Stel dat een van de geldleners failleert, dan kan je de andere geldleners nog steeds aanspreken voor het volledige bedrag. Zou je geen hoofdelijke aansprakelijkheid afspreken. Dan is het uitgangspunt van de wet dat iedere schuldenaar voor een gelijk deel aansprakelijk is. Zonder hoofdelijke aansprakelijkheid zijn drie geldleners aansprakelijk voor 1/3 van een lening.

Borgtocht / borgstelling

Borgtocht (ook wel borgstelling genoemd) lijkt op hoofdelijke aansprakelijkheid. Het grootste verschil is dat een borg geen partij is bij de overeenkomst tussen schuldeiser en de schuldenaar. De borgtocht wordt vastgelegd in een apart document. Bovendien moet de schuldeiser eerst de schuldenaar aanspreken op nakoming van (bijvoorbeeld) een lening. Lukt dat niet, dan kan de borg pas aangesproken worden om de lening te betalen.

Conclusie

Het aantal faillissementen in Nederland is fors toegenomen. Neem geen risico’s, of beperk risico’s door zekerheden te bedingen.

Heijink & Centen advocaten en juristen zijn thuis in ondernemingsrecht en de wereld van faillissementen, financiering en zekerheden.

De advocaten van Heijink & Centen advocaten en juristen hebben veel ervaring met het vestigen en uitwinnen van pandrechten!

Hulp nodig bij het vestigen van een pandrecht, of het opstellen van een pandakte? Of vragen over zekerheden? Schroom niet om contact met ons op te nemen. Of stuur een e-mail.